रविवार, १५ जानेवारी २०२३ रोजी मकर संक्रांत हा एक महापर्व सण असेल, कारण सूर्याच्या उत्तरायणाचा हा सण संपूर्ण भारतात साजरा केला जातो. मकर संक्रांतीच्या दिवशी सूर्यदेवासह श्री हरी विष्णू आणि शनिदेवाचीही पूजा केली जाते. गुजरातमध्ये या दिवशी पतंगोत्सव साजरा केला जातो. या दिवशी तीळगूळ आणि खिचडीचे महत्त्व काय आहे ते जाणून घेऊया.
गूळ आणि तीळ : काळे तीळ आणि गुळाचे लाडू खाल्ल्याने घरात सुख-समृद्धी येते. काळे तीळ आणि गूळ दान केल्याने सूर्य आणि शनीची कृपा प्राप्त होते.
संक्रांतीच्या दिवशी काळ्या तिळाचे लाडू, मीठ, गूळ, काळे तीळ, फळे, खिचडी आणि हिरव्या भाज्यांचे दान करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. या दिवशी तिळाचा गुळ किंवा रेवडी दान केली जाते.
थंडीच्या मोसमात वातावरणातील तापमान अत्यंत कमी असल्यामुळे शरीरात रोग व आजार लवकर उद्भवतात, त्यामुळे या दिवशी गूळ आणि तीळापासून बनवलेल्या मिठाई किंवा पदार्थ तयार केले जातात, खाल्ले जातात आणि वाटले जातात. उष्णता निर्माण करणाऱ्या घटकांसोबतच त्यामध्ये शरीरासाठी फायदेशीर पोषक घटकही असतात.
खिचडी: उत्तर भारतात या दिवशी खिचडी दिली जाते आणि गूळ, तीळ, रेवडी, गजक यांचा नैवेद्यही वाटला जातो. मकर संक्रांतीला अनेक ठिकाणी खिचडी म्हणून ओळखले जाते आणि खिचडी म्हणून साजरी केली जाते. बिहार, झारखंड आणि पश्चिम बंगालमध्ये मकर संक्रांतीच्या दिवशी खिचडी खाण्याची प्रथा फार पूर्वीपासून चालत आली आहे. आजही मकर संक्रांतीच्या दिवशी या राज्यांमध्ये खिचडी शिजवून खाण्याची अनोखी परंपरा आहे.
मकरसंक्रांत खिचडीच्या रूपात साजरी करण्यामागे अनेक पौराणिक आणि शास्त्रीय समजुती आहेत. मकर संक्रांतीच्या या सणाला खिचडीला खूप महत्त्व आहे. मकर संक्रांतीच्या निमित्ताने अनेक ठिकाणी मुख्य पदार्थ म्हणून खिचडी बनवली जाते. आयुर्वेदात खिचडीला सुंदर आणि पचण्याजोगे अन्न अशी संज्ञा देण्यात आली आहे. यासोबतच खिचडी हे आरोग्यासाठी औषध मानले जाते. आयुर्वेदाच्या प्राचीन वैद्यक पद्धतीनुसार, जेव्हा जल नेती केली जाते, तेव्हा फक्त खिचडी खाण्याचा सल्ला दिला जातो.
पचनशक्ती कमकुवत असतानाही हा आहार सहज पचतो आणि पचनक्रिया सुधारते, म्हणून आजारात रुग्णांना खाऊ घालतो, कारण त्यावेळी पचनशक्ती कमजोर असते. मसूर, तांदूळ, भाज्या आणि मसाल्यापासून तयार केलेली खिचडी (khichdi) अतिशय चविष्ट आणि पौष्टिकतेने परिपूर्ण असते, ज्यामुळे शरीराला ऊर्जा आणि पोषण मिळते. याद्वारे सर्व पोषक तत्वे एकाच वेळी मिळू शकतात.
0 टिप्पण्या